چگونه مقاله ترجمه کنیم؟

در دنیای ایده‌آل، مترجم باید با مباحث مختلف آشنا باشد و بتواند به صورت تخصصی ترجمه کند. یعنی مترجم سیاسی، اقتصادی یا مترجم متون علمی خاصی باشد. اما در عمل، مترجم نمی‌تواند به تمام حیطه‌ها تسلط علمی داشته باشد و آشنایی با تمام مباحث، کاری دور از ذهن است. این عدم تسلط به موضوع را به دو صورت می‌توان جبران کرد، نخست مطالعه در حیطه متن، دوم استفاده از ویراستاری که به موضوع مسلط است. به عنوان مثال، در ترجمه‌ مقاله پزشکی، می‌توان از پزشکی آشنا به موضوع کمک خواست تا با خواندن ترجمه مقاله و ارائه نظرهای شخصی، مترجم را یاری کند. البته، در عمل، راه‌حل دوم همیشه در دسترس نیست. شاید بهتر باشد که مترجم، در ترجمه متن، کمی درباره موضوع مطالعه داشته باشد و با این کار دانش عمومی خود از موضوعات مختلف را بیشتر کرده و به مرور تسلط علمی خود بر مسائل مختلف را افزایش دهد.

شاید نخستین مرحله ترجمه مقاله، بررسی کلمات کلیدی متن است، معمولاً در هر مقاله پنج تا هفت واژه کلیدی وجود دارد که در ترجمه مقاله باید ابتدا آنها را در نظر گرفت. شاید ویکی‌پدیا منبع خوبی برای چک کلمات و بررسی معانی کلمات ناآشنا و یافتن معادل مناسب باشد. در ترجمه مقاله باید دقت شود که تنها یک ترجمه برای یک اصطلاح استفاده شود. این یکدستی در ترجمه اهمیت بسیاری دارد. اگر در میانه ترجمه تصمیم گرفتید که معادل دیگری برای کلمه‌ای قرار دهید، اطمینان حاصل کنید که در تمام بخش‌های متن این تغییر را اعمال کردید. به خاطر داشته باشید که معمولاً در مقاله از علامت اختصاری زیاد استفاده می‌شود. بهتر است که در ترجمه آنها از معادل استفاده شود. اگر تمایل دارید که علامت اختصاری را به کار ببرید، بهتر است در اولین مواجهه با آن، معادل کامل آن را ذکر کنید.

نخستین بخش از مقاله، چکیده است، چکیده همیشه در آخرین مرحله نگاشته می‌شود، شاید بهتر باشد که در مرحله نهایی ترجمه شود. چکیده در مقاله اصلی حالت گزارشی دارد و باید این مسئله در ترجمه آن در نظر گرفته شود. از آنجایی که چکیده خلاصه‌ای از هدف‌ها، پرسش‌ها، روش‌ها، نتایج و غیره است، ترجمه آن در نخستین مرحله، بسیار سخت‌تر از مرحله پایانی در ترجمه مقاله است. به خاطر داشته باشید که فرمت و پارگراف‌بندی مقاله را حفظ کنید. حفظ پارگراف‌ها به انتقال معنا کمک می‌کند. هر پارگراف موضوعی مجزا را بیان می‌کند و رعایت پارگراف‌بندی در ترجمه باعث می‌شود، این مجزاسازی معناها نیز منتقل گردد. در کل، رعایت علائم سجاوندی در ترجمه مقاله اهمیت بسیاری دارد.

مقدمه، همیشه آشنایی کلی با موضوع فراهم می‌سازد. شاید این مرحله، بهترین بخش برای یافتن تسلط به موضوع باشد. در ترجمه مقاله، در بخش تاریخچه، باید به ارجاعات متن دقت کرد. ذکر ارجاعات در ترجمه یا به زبان لاتین باشد، یا فارسی. یکدستی این مسئله اهمیت فراوانی دارد. سعی کنید اگر از ترجمه فارسی نام افراد استفاده می‌کنید، این اسم را در همه جا به همان صورت ترجمه کنید.

در بخش روش‌شناسی، چارچوب کلی از روش اجرای تحقیق، تعداد شرکت‌کنندگان و جامعه آماری مطرح می‌شود. این بخش احتمالاً ساده‌ترین بخش در ترجمه است و شاید بیشترین اشتباهات ترجمه در این بخش صورت بگیرد. خواندن مقالات مختلف به سازماندهی بهتر این بخش کمک فراوانی می‌کند.

ذکر فرضیات در ترجمه مقاله، باید با دقت بسیاری همراه باشد. زیرا محور اصلی مقاله براساس این فرضیات است. در ذکر متغییرها دقت کنید و اگر علامت اختصاری دارند که در فرمول‌ها ذکر شده است، آنها را در متن بیاورید. این امر به خواننده در تفسیر بهتر فرمول‌ها کمک می‌کند. سعی کنید علائم اختصاری را به صورتی ترجمه کنید که درک معانی آنها برای خواننده ساده باشد.

در ترجمه روش‌شناسی به خاطر داشته باشید که این بخش اهمیت زیادی در تکرار نتایج آماری و انجام آزمایش‌های مشابه دارد. سعی کنید در ترجمه این بخش دقت ویژه‌ای داشته باشید. این بخش معمولاً برای خواننده اهمیت بسیاری دارد.

تسلط مقدماتی به مباحث آمار در بخش نتایج بسیار کارآمد است. بسیاری از مباحث آماری در ترجمه مقاله ابتدایی است و اکثر اوقات مباحث اولیه مانند همبستگی، واریانس و غیره را در بربگیرد. اما این احتمال هم وجود دارد که مباحث پیچیده‌تری را در بربگیرد. در صورتی که با این مفاهیم آشنایی ندارید، بهتر است معنای اولیه و ساده آنها را مورد مطالعه قرار دهید، به این صورت اشتباه فاحشی در ترجمه این بخش مرتکب نمی‌شوید. بخش نتایج بخش مهمی است، در این بخش اطلاعات ارائه شده به صورت جدول‌ها یا نمودارها یا غیره هستند، دقت کنید که مطالب را به درستی انتقال دهید و در گذاشتن اعداد دقت کنید. به خاطر داشته باشید که در ترجمه اعداد می‌توانید از حروف استفاده کنید. این امر باعث تسریع و راحتی خوانش اعداد می‌شود. به عنوان مثال عدد ۱٫۵۰۰٫۰۰۰ را می‌توانید به صورت یک‌میلیون و پانصد بنویسید. در این صورت، با تغییر فرمت یا اصلاح متن، عدد جابه‌جا نشده و بدخوانی ایجاد نمی‌شود. همچنین ابتدای جمله نباید با عدد شروع شود. بهتر است به جای استفاده از عدد، از معادل حروفی آن استفاده کنید. در ترجمه مقاله، اعداد اهمیت بسیاری دارند، در صورت امکان دوبار آنها را چک کنید تا عددی را به اشتباه تغییر نداده باشید. به طور کلی، نمودارها و جدول‌ها و شکل‌های داخل متن به ترجمه کمک می‌کنند. اگر در جایی به شکلی ارجاع داده شده، بهتر است نگاهی به آن بیاندازید. معمولاً این مسئله باعث درک بهتر شما از متن و در نتیجه ترجمه بهتر آن می‌شود.

بخش بحث اهمیت بسیاری دارد. در این قسمت، اطلاعات مورد تجریه و تحلیل قرار می‌گیرند. معمولاً ارجاعاتی در این بخش وجود دارد که به اطلاعات آماری قبلی اشاره دارد. مطالعه بخش نتایج، تاثیر بسیاری در مرحله تجزیه و تحلیل دارد. اگر در مفهوم جمله‌ای به مشکل برخوردید، چارچوب کلی مقاله را در نظر بگیرید. معمولاً هدف اصلی این بخش توجیه نتایج آماری بدست آمده است.

در مرحله نهایی نتیجه‌گیری قرار دارد، که معمولاً ساده‌ترین بخش در ترجمه مقاله محسوب می‌شود. این بخش معمولاً مروری کلی بر اطلاعات قبلی است. پس از پایان این مرحله بهتر است که دوباره به ابتدای مقاله برگشته و بخش چکیده را ترجمه کنید.